SketchUp to program do modelowania trójwymiarowego, ale możemy w nim również przygotowywać rysunki 2D. Dostępne są wersje płatne oraz bezpłatna wersja on-line. Znajdziesz ją na stronie (konieczne jest założenie konta): app.sketchup.com
[A dlaczego uczę SketchUpa zamiast AutoCADa wyjaśniam na końcu wpisu].
Układ współrzędnych
Pamiętasz czym jest układ współrzędnych? Koniecznie musisz go sobie przypomnieć, bo wszystko, co będziesz rysować w SketchUp odbywa się w obrębie tego układu. Zacznijmy od dwóch wymiarów. Coś świta?
Jeśli nie – obejrzyj filmy na kanale Pi-stacja na ten temat.
W SketchUp mamy 3 wymiary, więc poza płaszczyzną XY mamy jeszcze oś Z. Na płaszczyźnie XY będziemy rysować to, co w projektach nazywamy rzutem. Jeśli wstawimy elementy trójwymiarowe (lub „wyciągniemy” te płaskie do trzeciego wymiaru, w SketchUp jest taka fajna opcja) to możemy zobaczyć cały nasz model XYZ (w perspektywie lub aksonometrii) lub poszczególne widoki (np. w płaszczyźnie XZ).
Spokojnie! W trakcie rysowania wszystko stanie się jasne.
Interfejs programu
Nie ma innej możliwości poznania programu bez testowania, więc najlepiej otwórz program i testuj to, co opisuję.
Otwórz teraz nowy rysunek (→ Start modeling lub → Create new). Po lewej stronie znajdziesz pasek narzędzi, od których zaczniemy. Część z nich służy do rysowania, część do modyfikowania obiektów. Widoczne są tylko podstawowe narzędzia. Po kliknięciu 3 kropek, które znajdziesz na samym na dole, rozwinie się okienko z kolejnymi.
* Nie musisz za każdym razem szukać odpowiedniej ikonki. Wystarczy, że wpiszesz na klawiaturze przypisanej jej literę.
Narzędzia do rysowania
Spróbuj narysować kilka linii. Zwróć uwagę jak zmienia się kolor linii. Kolory przypisane są do osi X, Y i Z. Gdy linia zmieni kolor na:
- czerwony – rysujesz linię równoległą do osi X
- zielony – rysujesz linię równoległą do osi Y
- niebieski – rysujesz linię równoległą do osi Z
Narysuj teraz kilka prostokątów i spróbuj je zaznaczyć. Zwróć uwagę jaka jest różnica w zaznaczaniu od lewej i od prawej strony.
Narzędzia do modyfikacji
Prostokąt narysowany? To spróbuj go wypchnąć! Fajna zabawa, prawda?
Jeśli chcesz przesunąć cały obiekt, musisz go wcześniej zaznaczyć. W innym przypadku przesunie się tylko ściana, za którą złapiesz. Tak samo jest z obracaniem, skalowaniem i kolorowaniem.
Ustawienia widoku
Narzędzie obróć widok nie zmienia położenia obiektu (do tego służy poznany wcześniej obrót), a nasze położenie względem niego. To tak, jakbyśmy poszli na spacer i oglądali nasz budynek z wszystkich stron.
Z kolei przesuń widok można porównać do spaceru wzdłuż ulicy, przy której stoi nasz budynek.
Dodatkowe narzędzia
Przypominam– po kliknięciu 3 kropek rozwinie się okienko z kolejnymi narzędziami.
Koniecznie wypróbuj: Circle (Rysuj koło), Freehand (Rysuj swobodnie), Offset (Skopiuj i skaluj krawędź), Flip (Odbij względem osi), Dimensions (Dodaj wymiar) i Text (Dodaj tekst).
Rysowanie precyzyjne
W SketchUp możesz rysować precyzyjnie. Gdy zaczniesz rysować linię w prawym dolnym rogu pojawi się informacja o jej długości. Gdy chcesz narysować linię o konkretnej długości wybierz z menu linię, zaznacz na rysunku jej początek i po prostu zacznij pisać cyfry (nie musisz najeżdżać na okienko).
Uwaga! Jeśli chcesz narysować coś, co ma np. 2,5 m musisz użyć kropki, a nie przecinka!
Gdy chcesz narysować prostokąt o konkretnych rozmiarach wybierz z menu prostokąt, zaznacz na rysunku miejsce pierwszego narożnika i podaj obie długości, rozdzielając je przecinkiem.
Jednostki
Gdy rysujesz projekt ogrodu pewnie będziesz operować metrami, ale gdy robisz projekt rabaty lub elementy małej architektury bardziej przydatne mogą być centymetry. Jednostki rysunku możesz łatwo zmienić.
Na pasku znajdującym się po prawej stronie poszukaj → Model Info (i w kółeczku), a potem → Lenght Units.
Precyzyjne rysowanie ułatwia też „łapanie linii”. Zwróć uwagę, że gdy chcesz dodać nową linię do narysowanego już obiektu program podpowiada Ci, gdzie jest koniec lub środek odcinka, krawędź bryły itd.
Jeszcze więcej narzędzi
Przed chwilą omówiłam podstawowe narzędzia rysunkowe i modyfikacyjne w SketchUp. Czas omówić pasek ikon, który znajduje się po prawej stronie.
3D Warehouse
Zacznijmy od bazy modeli. Znajdziesz tu gotowe elementy wykonane przez innych użytkowników lub producentów (Ty też możesz dzielić się swoimi). Meble i budowle ogrodowe, drzewa i rośliny zielne, a nawet całe krajobrazy czy elementy naturalne, jak np. głazy – tysiące gotowców! Korzystanie z modeli może znacznie przyspieszyć pracę nad projektem i uatrakcyjnić ostateczny widok. Są tu zarówno modele 2D, jak i 3D.
Kliknij w ikonę i wpisz w wyszukiwarce czego szukasz. Po kliknięciu na wybrany model przejdziesz do jego opisu. Odszukaj przycisk → Download. Model zostanie zaimportowany do Twojego rysunku.
Ale to nie wszystko! Gdy wkleisz wybrany model do swojego rysunku możesz go modyfikować. Wystarczy, że zaznaczysz go, a później klikniesz dwukrotnie lewym przyciskiem myszy. Wszystko, poza modelem, zrobi się szare, a Ty możesz zacząć pracę nad zmianami. Posługujesz się tymi samymi narzędziami, których używasz przy tworzeniu nowych rzeczy – możesz przesunąć, przeskalować lub obrócić wybrane elementy modelu.
Uwaga! Wprowadzenie do rysunku zbyt wielu modeli może znacznie spowolnić pracę komputera.
Materiały
Po wybraniu ikony z materiałami pojawiają się 3 zakładki. Pierwsza zawiera podstawowe kolory, a także materiały, które zostały użyte już w Twoim rysunku. Druga to lista materiałów, która jest zapisana w programie – znajdziesz tam zarówno różne materiały budowlane jak cegły, szkło czy drewno, jak i elementy naturalne, jak woda czy trawa oraz więcej kolorów. Trzecia to baza 3D Warehouse.
Po wybraniu materiału musisz zaznaczyć obszar, który chcesz nim pokryć. Jeśli chcesz, aby materiały został przypisany do kilku płaszczyzn (np. aby cały domek był pokryty drewnem) musisz zaznaczyć do w całości.
Style
Style pozwalają zmienić charakter rysunku i upodobnić go do szkicu ołówkiem lub cienkopisem, akwareli czy rysunku wykonanego na tablicy suchościeralnej.
Pobaw się chwilę tą opcją (ja tak zrobiłam przygotowując okładkę dla tego wpisu).
Tagi, czyli warstwy
W innych programach (takich jak AutoCAD lub Photoshop) mamy warstwy, do których możemy przypisać poszczególne elementy rysunku i dowolnie włączać i wyłączać, w zależności od potrzeb. Tu mamy tagi.
Kiedy się przydają? Oto dwa przykłady:
- Jeśli tworzysz dość skomplikowany rysunek i chcesz czasem wyłączyć niektóre elementy (np. rośliny), żeby łatwiej poprawić coś w budynku, który jest za nimi.
- Gdy chcesz pokazać kilka różnych wersji rysunku, np. rzuty poszczególnych grup roślin.
Aby przypisać tag do wybranego obiektu wybierz tag z listy, kliknij 3 pionowe kropki znajdujące się po prawej stronie i wybierz → Apply. Zaznacz wszystkie elementy, które chcesz dodać do tej „warstwy”. Pamiętaj, że jeśli nie zaznaczysz całego obiektu (np. domku) będziesz dodawać do tagów tylko te płaszczyzny, w które klikniesz (np. jedną ścianę lub jedną połać dachu). Aby przypisać cały obiekt lub kilka obiektów musisz je najpierw zaznaczyć.
Cienie
Czas włączyć słońce! Cień na rysunku nie tylko dodaje głębi. To również bardzo przydatne narzędzie do zbadania, gdzie pada słońce w poszczególnych porach roku. A to, jak dobrze wiesz, wpływa na dobór roślin.
Oczywiście, żeby skorzystać z tego narzędzia do analizy linijki słońca (tak to się fachowo nazywa w architekturze) musisz zorientować swój projekt zgodnie z kierunkami świata. Na rysunku północ wyznacza oś Y.
Włącz cienie przesuwając suwak, a następnie ustaw datę i godzinę.
Sceny
Wybierając tę ikonę masz dostęp do kilku funkcji. W zakładce → Camera ustawiasz czy chcesz widzieć swój projekt w perspektywie (Perspective lub Two-Point Perspective) czy w aksonometrii (Parallel Projection). W zakładce → Standard Views możesz łatwo przełączyć widok na rzut, widoki z boku lub widok Iso.
Parallel Projection + Plan View
Aby otrzymać faktyczny rzut lub widoki z boku (mogą się przydać w projekcie) musisz wcześniej ustawić Parallel Projection. Perspektywa widoczna z góry nie jest rzutem.
Trzeciej zakładki użyjesz, aby stworzyć animację – spacer po Twoim terenie.
- Ustaw wybrany widok i kliknij w plus.
- Ustaw kolejny widok (przesuń się kawałek dalej lub obejdź budynek. Przypominam, że odpowiadają za to funkcje Orbit lub Pan). Dodaj kolejny widok klikając w plus.
- Dodaj jeszcze kilka widoków.
- Aby uruchomić animację kliknij play.
- Aby poprawić parametry animacji kliknij koło zębate.
Sceny mogą się też przydać przy wydruku.
Eksport
Twój rysunek jest gotowy. Teraz możesz go:
- zapisać jako plik SketchUp (do edycji), jako gotowy obrazek (.png) lub jako plik do druku 3D (.stl) → Download
- wydrukować do PDF → Print
Jeśli masz płatną wersję SketchUp możesz również eksportować go:
- do innych programów CAD AutoCAD (.dwg, .dxf)
- jako animację (.mp4, .avi lub .webm)
→ Export
Wydruk
Aby wydrukować rysunek wybierz z głównego menu (rozwija się po kliknięciu „hamburgera” w lewym górnym roku) → Print. Pamiętaj, aby przed wydrukiem wybrać styl rysunku.
Jeśli chcesz wydrukować wybrany widok masz trzy możliwości:
- Najwygodniej jest najpierw ustawić ten widok, a dopiero później przejść do okna wydruku.
- W oknie wydruku jest możliwość zmiany widoku, ale ikonki są niewidoczne. Przydają się tu skróty klawiszowe: Obróć widok O i Przesuń widok H
- Możesz też wybrać jedną z wcześniej ustawionych scen.
W oknie wydruku możesz też zmienić rozmiar papieru, jego układ oraz tło rysunku, a w płatnej wersji ustawić również skalę.
Testuj, testuj, testuj
Nie ma innej możliwości poznania programu, jak jego ciągłe testowanie. Rysuj, modyfikuj, dodawaj modele, przypisuj materiały, zmieniaj widoki i style. Szukaj swoich sposobów na szybkie rysowanie i swojego stylu.
Jeśli nie masz pomysłu co narysować – przerysuj ostatni projekt ze szkoły.
Życzę Ci miłej zabawy!
A dlaczego SketchUp, a nie AutoCAD?
Dlaczego naukę programów do projektowania zaczynamy od SketchUp, nie np. AutoCAD?
Po pierwsze, mam mało czasu. Są szkoły, w których nauka AutoCADa trwa cały semestr (albo kilka). Ja w swoim programie mam zaledwie 4-5 zajęć, które mogą poświęcić na naukę jakiegoś programu CADowskiego. W tym czasie mogę pokazać WSZYSTKIE funkcje SketchUpa i zaledwie kilka AutoCADa. Oczywiście, wynika to z tego, że SketchUp jest o wiele uboższy, ale na tym etapie edukacji w zupełności wystarczy. Jest łatwiejszy w obsłudze (bardzo intuicyjny), ale działa na podobnych zasadach (układ współrzędnych, narzędzia rysunkowe i modyfikacyjne, warstwy). Można więc go szybciej opanować i od razu z niego korzystać rysując swoje projekty. A jednocześnie – rozumiejąc sposób działania tego programu, łatwiej będzie nauczyć się kolejnego, np. AutoCADa.
Po drugie, chcę, żeby moi uczniowie dostali narzędzie, z którego faktycznie będą mogli korzystać. AutoCAD kosztuje 10.000 zł rocznie! Ze SketchUpa w wersji online można korzystać dowoli (pod warunkiem, że na tym nie zarabiamy). Gdybym miała uczyć jakiegoś bardziej zaawansowanego programu CADowskiego, być może wybrałabym tańszą alternatywę, jak ZWCAD czy progeCAD. Sama z takich korzystałam prowadząc biuro projektowe. Co więcej, na rynku istnieje też zupełnie bezpłatny program LibreCAD. Chociaż jest to mocno uboga wersja w porównaniu do AutoCADa, wydaje mi się, że warto go pokazać (planuję serię lekcji na ten temat).