W projekcie koncepcyjnym mamy pełną swobodę jeśli chodzi o układ rysunku, zastosowane techniki rysunkowe czy sposób oznaczeń drzew. W projekcie budowlanym jest inaczej. Wszystko jest ustalone – oznaczenia graficzne, rodzaj, a nawet grubość linii. Zbiór zasad, które to określają nazywamy normą. Normy sprawiają, że dokumentacja jest jasna i zrozumiała dla wszystkich. Dzięki temu specjaliści mogą łatwo współpracować, nawet przy projektach międzynarodowych.
Norma: Oznaczenia graficzne
Nas najbardziej będzie interesować norma PN-B-01027:2002 Rysunek budowlany – Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu. Znajdziesz w niej informacje o tym, jak w projekcie budowlanym narysować drzewo, żywopłot i inne elementy ogrodowe.
Poniżej znajdziesz tylko najważniejsze oznaczenia (więcej w normie, link powyżej). Niestety – musisz się ich nauczyć na pamięć! Znajdź sposób, żeby to sobie ułatwić, np. robiąc fiszki lub memory game. Miałam pomysł, aby przygotować taką grę do pobrania, ale doszłam do wniosku, że o wiele więcej zapamiętasz, jeśli zrobisz ją sobie samodzielnie.
Po co?
Dlaczego warto poznać oznaczenia graficzne stosowane w projektach budowlanych?
- Aby umieć odczytać projekt (jeśli będziesz budować własny dom);
- Aby umieć narysować projekt (jeśli zdecydujesz się na pracę jako projektant);
- Aby zdać egzamin zawodowy (bo pytania z oznaczeń będą na 100%).
Drzewa
Zacznijmy od drzew. Oznaczamy je okręgiem odpowiadającym szerokości korony (w odpowiedniej skali oczywiście). Dla drzew projektowanych podajemy wielkość korony docelowej. Ale zaraz, zaraz. Dlaczego mamy tu aż cztery symbole drzew.
Porównaj drzewa w pierwszej linijce. Które z nich bardziej „kłuje”? To po prawej, prawda? To drzewo iglaste. Więc to po lewej to drzewo liściaste. A czym różni się górna linijka od dolnej? Na górze mamy plusik, czyli drzewa, które chcemy dodać do projektu (czyli drzewa projektowane). Na dole widzimy pień, czyli drzewa istniejące.
Podsumowując – na pierwszym rysunku mamy po kolei: drzewo liściaste projektowane, drzewo iglaste projektowane, drzewo liściaste istniejące i drzewo iglaste istniejące.
Jeśli chodzi o drzewa mamy w normie jeszcze dwa oznaczenia graficzne. Jedno z tych drzew przeznaczone jest do usunięcia. Które? To, na którym „postawiliśmy krzyżyk”. A co oznacza przerywana linia? To drzewo, które jest, ale zaraz zniknie, bo je przesadzimy.
Mamy więc, idąc od lewej, drzewo do usunięcia i drzewo do przesadzenia.
Żywopłoty
Weźmy na warsztat żywopłoty. Który z nich jest liściasty, a który iglasty? Ten środkowy jest bardziej „kłujący”, prawda? A co oznacza dolny rysunek? To żywopłot istniejący.
Idąc od góry mamy: projektowany żywopłot liściasty, projektowany żywopłot iglasty, żywopłot istniejący.
Nawierzchnie
Z nawierzchniami sprawa jest prosta. W normie wymienione są tylko 3: trawnik, nawierzchnia z małych elementów i nawierzchnia z dużych elementów.
Zwróć uwagę, że na drugim rysunku kreski nie zajmują całej powierzchni. Zgodnie z normą odległości między nimi powinny wynosić 2 mm, a kwadraty na dolnym rysunku mają wymiar 4×4 mm.
Inne rośliny?
Ale zaraz, zaraz. Mamy drzewa, żywopłoty i trawnik. A jak pokazać krzewy lub rabaty bylinowe? W normie nie ma takich oznaczeń, ponieważ najczęściej na projekcie budowlanym się ich nie pokazuje. Jeśli jednak chcesz oznaczyć krzewy lub byliny na projekcie użyj dowolnych (ale czytelnych) oznaczeń i opisz je w legendzie.
Uwaga! W legendzie pokazujesz tylko te symbole, których NIE MA w normie.
Ukształtowanie terenu
Załóżmy, że Twoja działka jest pochyła i chcesz zmienić jej ukształtowanie. Cienką linią zaznaczasz obecne poziomice, a następnie je skreślasz (jak w drzewie do usunięcia – „stawiasz na nich krzyżyk”). Grubszą linią pokazujesz nowy przebieg poziomic.
Jeśli chcesz ukształtować skarpę oznaczasz jej górną krawędź linią ciągłą i dorysowujesz prostopadłe kreski – co druga łączy się z dolną granicą skarpy, a co druga jest o połowę krótsza. W przypadku stromej skarpy (o nachyleniu większym niż 50%) zaznaczasz linią dolną krawędź skarpy. Brak takiej linii oznacza, że nachylenie skarpy jest mniejsze niż 50%.
Na samym dole pokazałam symbol ścianki oporowej. Pamiętaj, że gładka linia oznacza lico ściany, czyli to co widzimy, a te „żeberka” znajdują się od strony skarpy. Możesz wyobrazić sobie, że to takie wzmocnienie ściany.
A skoro już jesteśmy przy zróżnicowanym ukształtowaniu terenu przydadzą się nam jeszcze dwa symbole – schody terenowe i pochylnie.
W jednym i drugim przypadku grot strzałki oznacza górny poziom. Nachylenie pochylni przedstawiamy w procentach.
Granica działki
Wzdłuż granicy działki rysujemy linię ciągłą, a każdy narożnik oznaczamy pustym kółkiem (czyli okręgiem) i literą — kolejne litery alfabetu, zgodnie z ruchem wskazówek zegara (a).
Jeśli ogrodzenie pokrywa się z granicą działki – na linii ciągłej dodajemy pełne kropki (b). Jeśli przebiega inaczej zaznaczamy jak na rysunku (c).
Na dolnym rysunku przedstawiona jest brama (d) i furtka (e) w ogrodzeniu, czyli „dziura w ogrodzeniu”.
Jak wspomniałam na początku – to tylko wybrane oznaczenia. Rysując (lub odczytując) projekt możesz potrzebować więcej. Zajrzyj do normy PN-B-01027:2002 Rysunek budowlany – Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu.