Pamiętasz wpis o cięciu drzew i krzewów? Zaczęłam od pytania – kiedy należy ciąć rośliny. Teraz też zacznę od pytania – kiedy nawozić rośliny?. Odpowiedź jest taka sama – wtedy, kiedy naprawdę tego potrzebują! Jeśli sadzimy rośliny rodzime, dostosowane do lokalnych warunków siedliskowych, ograniczamy koszenie i grabienie – nawożenie nie jest konieczne. Inaczej wygląda sprawa w wypielęgnowanych parkach, gdzie usuwa się każdy chwast, trawę i liście – w pewnym momencie roślinom zacznie brakować składników odżywczych.
Suple dla drzew, krzewów i roślin zielnych
Można więc powiedzieć, że nawozy to takie suplementy dla drzew i krzewów. I podobnie jak w przypadku ludzi – nie sięgamy po nie „na zapas” lub dlatego, że w aptece była promocja, tylko wtedy, gdy faktycznie stwierdzimy niedobór jakiś składników. A jak to stwierdzić?
- widoczne objawy (zmiana zabarwienia liści, obumieranie tkanek, zasychanie wierzchołków pędów, skąpe kwitnienie);
- zbyt powolny wzrost (przyjmuje się, że roczny przyrost większości drzew i krzewów powinien być nie mniejszy niż 20-30 cm);
- badanie zawartości składników mineralnych w roślinie oraz stanu gleby (powyższe objawy mogą mieć też inne przyczyny, więc dla pewności dobrze przeprowadzić szczegółowe analizy).
Generalnie drzewa i krzewy wymagają zachowania odpowiednich proporcji między poszczególnymi makroelementami: 10 części azotu : 8 części fosforu : 6 części potasu. Te proporcje mogą się różnić w przypadku różnych gatunków i grup roślin. Przykładowo krzewy intensywnie kwitnące potrzebują więcej potasu i fosforu, a krzewy o dekoracyjnych liściach więcej azotu.
Jeśli chodzi o rośliny zielne nawożenie może być konieczne w przypadku uprawy w donicach, na ubogich glebach lub gdy sadzimy rośliny o dużych wymaganiach, np. tych intensywnie kwitnących. Proporcje między makroelementami zależą od tego, co chcemy osiągnąć w uprawie. Rośliny o dekoracyjnych liściach potrzebują więcej azotu, rośliny kwitnące – więcej fosforu i potasu.
NPK i spółka
Zostańmy jeszcze na chwilę przy tych głównych makroelementach. Każdy z nich ma inne zadanie. Oto krótka ściąga:
Azot (N)
Termin stosowania: wiosna i lato
Działanie: pobudzają wzrost części zielonych roślin (liści i pędów)
Uwaga: nie należy ich stosować jesienią – nadmiar azotu powoduje bujny wzrost i obniża mrozoodporność
Przykładowe nawozy: saletry, siarczan amonu, woda amoniakalna, mocznik
Fosfor (P)
Termin stosowania: wiosna i jesień
Działanie: wspierają rozwój systemu korzeniowego i kwitnienie
Przykładowe nawozy: superfosfat, mączka fosforytowa, mączka kostna
Potas (K)
Termin stosowania: koniec lata i jesień
Działanie: zwiększają odporność roślin na mróz i choroby, wspomagają prawidłowe dojrzewanie tkanek
Zalecane: szczególnie przed zimą, aby wzmocnić rośliny
Przykładowe nawozy: sole potasowe, siarczan potasu
Wapń (Ca)
Termin stosowania: jesień lub wczesna wiosna (co kilka lat)
Działanie: podnoszą pH gleby (odkwaszają), poprawiają strukturę gleby, wspomagają przyswajanie innych składników pokarmowych
Zalecane: na glebach kwaśnych, szczególnie pod rośliny zasadolubne
Przykładowe nawozy: siarczan magnezu
Magnez (Mg)
Termin stosowania: w sezonie wegetacyjnym, zgodnie z zapotrzebowaniem roślin
Działanie: wspomagają fotosyntezę (magnez jest składnikiem chlorofilu), zapobiegają chlorozie liści
Przykładowe nawozy: kreda nawozowa, wapno palone
Pojedyncze czy mieszanki
Gdy stwierdzimy niedobór jednego składnika – możemy zastosować nawozy pojedyncze, jak saletra amonowa, saletrzak magnezowy, mocznik (azot), superfosfat, siarczan potasowy.
Jeśli chcemy podnieść ogólną zasobność gleby stosujemy nawozy wieloskładnikowe, np. Azofoska – jak sama nazwa wskazuje, zawiera m.in. azot, fosfor i potas (K).
Techniki nawożenia
Trzy podstawowe sposoby to nawożenie powierzchniowe, wgłębne i dolistne.
Powierzchniowe
Sprawa jest prosta – sypiemy nawóz wokół rośliny i mieszamy go z wierzchnią warstwę ziemi.
Wgłębne
Nawóz możemy wprowadzić do otworu w glebie i mamy nawożenie i spulchnianie gleby w jednym! W obrębie rzutu korony, co pół metra wykonujemy otwory o średnicy 5 cm i głębokości ok. 30 cm. Wsypujemy nawóz i zasypujemy piaskiem z torfem.
Inna metoda to wstrzykiwanie nawozu w płynie pod ciśnieniem za pomocą specjalnej lancy.
Dolistne
Wykonywane jest sporadycznie, w wyjątkowych sytuacjach, np. przy uszkodzonym systemie korzeniowym.
Ale najpierw kompost!
Według najnowszych standardów nawozy mineralne powinno się stosować wyłącznie wówczas, gdy nawożenie organiczne nie przyniesie rezultatów i zawsze po dokładnym zbadaniu gleby. W pierwszej kolejności stosuje się komposty, preparaty humusowe, mikrobiologiczne i grzyby mikoryzowe.
Więcej na ten temat w publikacji Standardy utrzymania terenów zieleni w miastach. Jak utrzymujemy miejską zieleń? Fundacji Sendzimira.